www.um.bielsko.pl

25 let spolupráce s Bielskiem-Białą

Členové Místní skupiny Polského svazu kulturně-osvětového (MK PZKO) v Horní Suché, kteří jsou nositeli polské kultury v obci, si byli vždy vědomi toho, že zachovat národní tradice a čistotu mateřského jazyka je úkol velmi důležitý a jedině možný ve spojitosti s kulturou reprezentovanou soubory z Polské republiky. Od začátku vzniku PZKO se vždy našla nějaká možnost spolupráce s kulturními centry nebo soubory z Polska, byly podepisovány dohody o spolupráci, které měly různou dobu trvání. Mezi nejvýznamnější patří dohoda s „Międzyzakładowym Domem Kultury Fabryki Samochodów Małolitrażowych METALOWIEC“ v Bielsku–Białej, který po několika organizačních změnách rozvíjí svou uměleckou činnost jako součást „Bielskiego Centrum Kultury“ (BCK).

Začátek spolupráce spojujeme dnes již s nežijícím členem výboru PZKO Władysławem Szteblem, který měl mnoho přátel v Polsku ještě z dob svého mládí, kdy se jako harcerz (skaut) zúčastňoval různých sportovně turistických akcí a navštěvoval krásná historická místa. Władek byl iniciátorem setkání pětičlenné delegace výboru MS PZKO s Józefem Radoniem, vedoucím pěveckého souboru „Harfa“, dne 15. dubna 1986. Přátelského setkání se zúčastnili ředitel „Zakładu Usług Socjalnych FSM“ inż. Mieczysław Michalik, členové souboru „Harfa“ a ředitel Kulturního domu „Metalowiec“ mgr Zygmunt Czernek. Na této první přátelské schůzce byla podepsána dohoda o spolupráci v oblasti kulturní a turisticko-vlastivědné.

Jak výstižná a správná to byla volba, ukazují následující údaje.
Konkrétní spolupráce, jejímž koordinátorem za MS PZKO je od samého začátku Mgr. Edward Rychlik, se datuje od 14. června 1986. Tehdy si účastníci školních radovánek ZŠ s polským jazykem vyučovacím měli možnost poslechnout koncert dechové hudby Kulturního domu „Metalowiec“. Tehdejší ředitelka školy Mgr. Eugenia Kaňa a předseda SRPŠ Eugeniusz Faja stáli od samého začátku u zrodu spolupráce PZKO s Bielskiem-Białą, protože věděli, že spolupráce bude velkým přínosem nejen pro školu a občany polské národnosti v obci, ale rovněž pro všechny občany žijící v Horní Suché, tehdy části města Havířova.

Od tohoto data se zástupci „Fabryki Samochodów Małolitrażowych“ (FSM) Kulturního domu „Metalowiec“ a jeho soubory zúčastňovali všech významných kulturních akcí, které pořádala škola a MS PZKO. Na oplátku  v Bielsku-Białej se občané města měli možnost  seznámit se soubory PZKO a místní školy. Kromě koncertu dechové hudby u nás v Dělnickém domě několikrát vystoupil mužský pěvecký soubor „Harfa“ a estrádní soubor „Hulanka“. Spolupráce dál pokračovala, byla velmi úspěšná. Soubory PZKO – mužský oktet „GAMA“ a ženský pěvecký soubor „Tęcza“ se měly možnost několikrát pochlubit svým programem v Bielsku–Białej. Největší možnost ale získal taneční soubor „SUSZANIE“. Spolupráce mu otevřela cestu na mezinárodní folklorní festival „Tydzień Kultury Beskidzkiej“ ve Wiśle. Se souborem se mohli v rámci festivalu seznámit občané Żywca, Skoczowa, Bielska-Białej a dalších míst, kde tradičně každým rokem probíhá folklorní festival. Na třítýdenní tábor v Sianożętach u Baltského moře, jehož sponzorem byla FSM, nezapomene dvacítka žáků místní polské školy.

Jedním z bodů smlouvy byla turistika. Naši občané měli možnost seznámit se s historickými památkami Bielska-Białej, Żywca, Pszczyny, Warszawy. My jsme zase na oplátku našim přátelům ukázali Moravu, Prahu a naše Beskydy.
Po roce 1990 získala naše spolupráce na kvalitě. Otevřely se hranice, Evropa se sjednocovala. Horní Suchá byla již samostatnou obcí. Okolní obce navazovaly kontakty a podepisovaly smlouvy o spolupráci s obcemi našich sousedů v Polsku. Našemu vedení obce, tehdejšímu starostovi Ing. Karolovi Siwkovi, se spolupráce MS PZKO s Kulturním domem „Metalowiec“ líbila, proto se vedení obce rozhodlo, že spolu s MS PZKO podepíše novou smlouvu o spolupráci s Odborem kultury a umění městského úřadu, s Bielským kulturním centrem, jehož součástí je i Kulturní dům „Metalowiec“. Zapojení obce do spolupráce s Bielskiem-Białą je velkým přínosem nejen pro MS PZKO, ale rovněž pro obec a širokou hornosušskou veřejnost.

Proč je spolupráce  úspěšná, proč neztroskotala?
Od samého počátku máme štěstí, že spolupráce je podporována lidmi ve vedení, kteří jsou velmi zodpovědní. Ředitel BCK mgr Władysław Szczotka, ředitel KD „Metalowiec“ mgr Zygmunt Czernek to jsou lidé, kteří chápou naše potřeby, chtějí, aby spolupráce nebyla frází, ale splnila svůj úkol, mnohdy nad rámec podepsané smlouvy. Za MS PZKO je celou dobu za spolupráci zodpovědný Mgr. Edward Rychlik, který se snaží, aby spolupráce nepokulhávala, ale dál se úspěšně rozvíjela. Všem patří slova poděkování.
BCK – to je několik kulturních center. V posledních letech naši občané měli možnost zhlédnout různé soubory: pěvecký soubor „Ave Sol“, „Harfa“, „Bielský dechový soubor“, soubor písní a tanců „Podbeskidzie“ a „Bielsko“, dětský taneční soubor „Jarzębinki“. Naše soubory „Gama“, pěvecký soubor „Sucha“ a soubor písní a tanců „Suszanie“ také několikrát vystoupily v Bielsku-Białej.

V roce 1996 naši spolupráci čekalo několik změn. Centra, která sdružovala ochotnické soubory, k nimž patřil i KD „Metalowiec“ se staly součástí Městského kulturního domu, (ředitel Franciszek Kopczak, zástupce ředitele Irena Czechowicz). Spolupráce dále pokračovala, nepociťovali jsme žádné změny.
V roce 2000 byla smlouva o spolupráci aktualizována a podepsal ji nově nastupující starosta Ing. Jan Lipner. Od roku 2002 KD „Metalowiec“ zase patří BCK. Kosmetické úpravy neměly žáden negativní vliv na spolupráci, která se úspěšně rozvíjí již 25 let a je přínosem pro obě strany, pro oba národy, které žijí vedle sebe a mohou se vzájemně seznamovat a navštěvovat významné kulturní akce v Horní Suché a v Bielsku-Białej.

Współpraca z Bielskiem-Białą na przestrzeni 25 lat

Działacze MK PZKO w Suchej Górnej, będącego nośnikiem kultury polskiej w gminie uświadamiali sobie, że w dochowaniu tradycji i pielęgnacji języka ojczystego wyjątkowo ważne są powiązania z kulturą polską. Wśród wielu kontaktów ze środowiskami kultury w Polsce, w których w oparciu o umowy dwustronne dochodziło do wzajemnych spotkań na polu kulturalnym, oświatowym czy krajoznawczym, na miejsce czołowe wysuwa się współpraca z Międzyzakładowym Domem Kultury Fabryki Samochodów Małolitrażowych ,,Metalowiec“ w Bielsku-Białej, który po kilku zmianach w strukturach organizacyjnych obecnie działa pod auspicjami Bielskiego Centrum Kultury.
Wywodzące się z czasów harcerskich wędrówek po Polsce i spotkań prywatne kontakty członka zarządu górnosuskiego koła Władysława Sztebla z kierownikiem chóru ,,Harfa“, działającego w DK ,,Metalowiec“, Józefem Radoniem zainicjowały pierwsze spotkanie, na które 15 kwietnia 1986 roku wyjechała pięcioosobowa delegacja Koła z W. Szteblem na czele. Rozmowy, w których uczestniczył dyrektor Zakładu Usług Socjalnych FSM inż. Mieczysław Michalik, członkowie chóru ,,Harfa“ oraz dyrektor Domu Kultury ,,Metalowie“ mgr Zygmunt Czernek, zaowocowały podpisaniem umowy z ZUS oraz z DK ,,Metalowiec“ o współpracy na polu kultury i wymiany turystyczno - krajoznawczej. Jak trafny to był krok, pokazały kolejne lata.

Konkretna współpraca, której koordynatorem z ramienia zarządu MK PZKO został mgr Edward Rychlik, rozpoczęła się 14 czerwca 1986 koncertem orkiestry dętej DK ,,Metalowiec“ na festynie szkolnym. Dołączenie miejscowej polskiej szkoły oraz jej stowarzyszenia rodziców do współpracy było naturalną integracją całego środowiska polskiego w Suchej Górnej. Ówczesna dyrektor polskiej szkoły, mgr Eugenia Kaňa oraz przewodniczący stowarzyszenia rodziców Eugeniusz Faja doskonale to rozumieli.

Odtąd przedstawiciele ZUS Fabryki Samochodów Małolitrażowych, DK ,,Metalowiec“ oraz jego zespoły uczestniczyli we wszystkich znaczących wydarzeniach MK PZKO i szkoły, z kolei ich imprezy w Bielsku-Białej i okolicy również odbywały się z udziałem naszych przedstawicieli i zespołów.
Oprócz gościnnych koncertów orkiestry dętej, wielokrotnie wystąpił w Suchej Górnej chór męski ,,Harfa“ oraz zespół estradowy ,,Hulanka“. Dobrze rozwijające się kontakty poszerzyły możliwości koncertowe naszego oktetu męskiego ,,Gama“, chóru żeńskiego ,,Tęcza“, zaś dla ZPiT ,,Suszanie“ współpraca zaowocowała możliwością pierwszego ich występu na Tygodniu Kultury Beskidzkiej w Wiśle, jak również kilku występów w Bielsku-Białej i okolicy. Na trzytygodniowe kolonie w Sianożętach nad Bałtykiem, których fundatorem była FSM, nie zapomni dwudziestoosobowa grupa wychowanków miejscowej polskiej szkoły. Zgodnie z umową rozwijała się też wymiana turystyczno- krajoznawcza. Ten obszar współpracy spotkał się z ogromnym zainteresowaniem z obu stron, a udane wycieczki do Bielska-Białej, Żywca, Pszczyny, Warszawy, na Morawy i do Pragi są najlepszym tego dowodem.

Po roku 1990 nową jakość współpracy wniosło poszerzenie dotychczasowych kontaktów. Samodzielnej administracyjnie i terytorialnie gminie Sucha Górna, reprezentowanej przez ówczesnego starostę, inż. Karola Siwka nic nie stało na przeszkodzie, by razem z MK PZKO podpisać umowę z naczelną instytucją do spraw kultury w Bielsku-Białej, jaką był Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego, pośrednio zaś z Bielskim Centrum Kultury, w ramach którego znalazł się też DK ,,Metalowiec“.Włączenie się Gminy we współpracę z Bielskiem-Białą niechybnie podniosło jej rangę, wzbogacając równocześnie spektrum możliwości i kontaktów Urzędu Gminnego.
Potencjał ludzki to jedna z kluczowych spraw współpracy. Mieliśmy szczęście, że owe instytucje kierowane były przez odpowiedzialnych ludzi, zaangażowanych w sprawy kultury. Dyrektorem BCK był pozytywnie do rozwijających się kontaktów ustosunkowany mgr Władysław Szczotka, na czele DK ,,Metalowiec“ stał nadal mgr Z. Czernek, którego wymiar zaangażowania i serdeczności przekraczał zakres umową zagwarantowanej współpracy. Umiejętne pokierowanie kontaktami, dostosowywanie ich do zmieniających się okoliczności i przysłowiowe ,,trzymanie ręki na pulsie“ było zaś niechybną zasługą kierownika do spraw kontaktów z Bielskiem-Białą, mgr E. Rychlika.
Bielskie Centrum Kultury zrzeszające wiele placówek potrafiło w warunkach poszerzonych kontaktów zaproponować występy różnych zespołów. W tym okresie wielokrotnie koncertowały w Suchej Górnej bielskie chóry,,Ave Sol“ i ,,Harfa“, Bielska Orkiestra Dęta, zespoły pieśni i tańca ,,Podbeskidzie“ i ,,Bielsko“ oraz dziecięcy zespół ,,Jarzębinki“. Z naszej strony w Bielsku-Białej gościły ,,Gama“, chór mieszany ,,Sucha“, oraz ,,Suszanie“.

W roku 1996 czekała nasze kontakty kolejna zmiana. Placówki o profilu amatorskim, do których należał DK ,,Metalowiec“ znalazły się pod auspicjami Miejskiego Domu Kultury (dyr. Franciszek Kopczak, wicedyr. Irena Czechowicz), ale fakt ten nie przerwał naszej współpracy z BCK.
W roku 2000, już w realiach zjednoczonej Europy, pałeczkę współpracy z ramienia Urzędu Gminnego w Suchej Górnej przejął nowy starosta, inż. Jan Lipner, a w 2002 roku DK ,,Metalowiec“ wrócił ponownie do Bielskiego Centrum Kultury. A że ustalane latami kontakty weszły w tradycję, przedstawiciele MK PZKO oraz Urzędu Gminy zapraszani są do Bielska-Białej na wszystkie ważniejsze miejskie wydarzenia kulturalne, z kolei bielscy samorządowcy aktywnie uczestniczą w uroczystościach organizowanych w Suchej Górnej. Zaś trwająca 25 lat współpraca wzbogaciła obydwie strony, niosąc kaganiec kultury, oświaty i przyjaźni.